آیات و روایات علت اصلی دست کشیدن فرد از امر به معروف و نهی از منکر را ترس وی از خطر محرومیت از امتیازات مادی و دنیوی می داند، که این ترس میوه محبت دنیا است.

امام حسین(علیه السلام) در واقعه عاشورا می فرمایند : «مردم بنده دنیا اند و دین تنها لقلقه زبان آنهاست. تا وقتی که در کنار دین زندگی مادی شان به روال می گذرد از آن سخن می گویند، ولی وقتی به زندگی شان ضربه می خورد دینداران بسیار اندک اند.»

امام باقر(علیه السلام) می فرمایند : « در آخرالزمان قومی هستند که مورد تبعیت مردم قرار می گیرند. اینان افراد ریاکاری هستند. دائما قرآن می خوانند و اهل عبادت هستند، اما امر به معروف و نهی از منکر را واجب نمی دانند، مگر هنگامی که از ضرر در امان باشند. برای فرار از امر به معروف و نهی از منکر دائما اعمال خود را توجیه می کنند، اینان جاهایی که علما دچار لغزش می شوند را معیار قرار می دهند، رو به نماز و روزه می آورند تا زمانی که اندکی به آنان ضرر نمی رسد(اگر نماز به مال و دارایی و رفاه آنان اندکی ضرر وارد کند نماز را هم رها میکنند همانطور که امر... را رها کردند)، در چنین شرایطی است که زمینه غضب الهی برای این قوم تکمیل می شود و آنان را غضب الهی دربرمیگیرد. نیکان در خانه بدان و کوچکان در خانه بزرگان هلاک می شوند. پس ای مومنین باطل را با دلهایتان انکار کنید و با زبانتان بر مفاسد پرخاش کنید، و از سرزنش هیچ سرزنشگری به خودتان هراس راه ندهید. آنگاه که شما امر به معروف و نهی از منکر کردید اگر آن افراد موعظه پذیرفتند و به مسیر حق برگشتند دیگر به آنان اعتراضی نکنید.»

اعتراض به کسی وارد است که :

قران کریم : « و کسانی که به مردم ستم می کنند و در زمین به غیر حق تجاوزگری می کنند، در چنین شرایطی شما با بدن هایتان با آنها مجاهده کنید و با قلب هایتان به آنها کینه بورزید، اما خودتان دنبال ریاست طلبی نباشید، با روشهای ظالمانه به دنبال پیروزی نباشید، تا اینکه آنها مجبور شوند به فرمان الهی بازگردند و در مسیر طاعت الهی قرار گیرند.»

امام صادق(علیه السلام) : «ای مردم امر به معروف و نهی از منکر کنید چرا که آن نه اجل کسی را نزدیک و نه رزق کسی را دور می کند.»